Điện Kiến Trung – nơi sinh hoạt của vua trong hoàng cung

Điện Kiến Trung hay còn gọi là lầu Kiến Trung, là một cung điện của nhà Nguyễn trong Tử Cấm thành được vua Khải Định cho xây vào năm 1921-1923 cùng thời gian với việc xây lăng để làm nơi sinh hoạt của vua trong hoàng cung.

Điện Kiến Trung là một trong những công trình kiến trúc quan trọng nhất của Kinh thành Huế, nằm trong Tử Cấm Thành của triều đại Nhà Nguyễn. Điện Kiến Trung được xem như một tài sản văn hóa quốc gia với sự kết hợp hoàn hảo giữa kiến trúc cổ điển và hiện đại.

Kiến trúc Điện Kiến Trung

Điện Kiến trung nằm ở điểm cực bắc của trục thần đạo xuyên qua trung tâm Tử Cấm thành.Kiểu thức điện là hợp thể phong cách Âu châu gồm kiến trúc Pháp, kiến trúc konya bayan arkadaş Phục hưng của Ý cùng pha thêm kiến trúc cổ truyền Việt Nam. Mặt tiền điện có trang trí những mảnh gốm sứ nhiều màu. Trước điện là vườn cảnh, có ba cầu thang đắp rồng dẫn lên thềm điện. Tầng chính trổ 13 cửa hiên: gian giữa 5 cửa, hai gian bên mỗi gian 3 cửa, hai góc điện mỗi bên hai cửa nữa làm nhô ra hẳn. Tầng trên là gác, làm cùng một thể thức như tầng chính. Trên cùng là mái ngói có hàng lan can trang trí theo phong cách Việt Nam.

Lịch sử Điện Kiến Trung

Nguyên thuỷ vị trí này là lầu Minh Viễn do Minh Mạng xây năm 1827, lầu có 3 tầng cao 10.8m, lợp ngói hoàng lưu ly, trên lầu có kính viễn vọng để vua quan sát cảnh từ xa. Năm Tự Đức thứ 29, lầu Minh Viễn bị triệt giải, đến năm 1913, vua Duy Tân cho làm lại lầu khác theo kiểu mới gọi là lầu Du Cửu. Đến năm 1921 – 1923, vua Khải Định mở rộng thành cung điện và đặt tên là điện Kiến Trung, dùng làm nơi sinh hoạt của vua trong hoàng cung. Bên trái toà lầu có phòng Đông Cung, bên phải có Võ Hộ Giá phòng Điện Kiến Trung vào ngày 6 tháng 11, 1925 là nơi vua Khải Định băng hà. Sau này, vua Bảo Đại cho tu sửa lại điện, tân trang các tiện nghi Tây phương và cùng hoàng hậu Nam Phương dọn về ở tại điện Kiến Trung. Tại điện này, Hoàng hậu Nam Phương đã lần lượt hạ sanh 5 người con: Thái tử Bảo Long, Công chúa Phương Mai, Công chúa Phương Liên, Công chúa Phương Dung và Hoàng tử Bảo Thắng.

Ngày 9 tháng 3, Quân đội Đế quốc Nhật Bản đảo chính chính quyền thuộc địa Đông Pháp và thỏa thuận trao trả độc lập cho Việt Nam. Hai ngày sau, 11 Tháng Ba vua Bảo Đại triệu cố vấn tối cao của Nhật là đại sứ Yokoyama Masayuki vào điện Kiến Trung để tuyên bố nước Việt Nam độc lập, khai sinh Đế quốc Việt Nam Cùng đi với Yokoyama là tổng lãnh sự Konagaya Akira và lãnh sự Watanabe Taizo. Sang Tháng Tám năm 1945 khi Việt Minh đoạt chính quyền ở Hà Nội thì lực lượng Quân đội Đế quốc Nhật Bản đề nghị phòng thủ điện Kiến Trung chống lại Việt Minh nhưng vua Bảo Đại bác đi vì không muốn đổ máu.

Vào tháng Chạp năm 1946, quân Việt Minh thực hiện chiến lược tiêu thổ kháng chiến, tiến hành phá hủy hoàn toàn điện Kiến Trung. Kinh thành Huế bị đốt 1947, khu vực điện chỉ còn lại nền điện và hàng lan can. Về sau, Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế phối hợp với trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế tiến hành tu bổ, phục hồi tại ngôi điện này nhằm phục vụ khai thác du lịch và bảo vệ di tích.

Phục dựng Điện Kiến Trung

Quá trình phục hồi điện Kiến Trung được Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế khởi công vào tháng 2/2019, dự kiến hoàn thành vào năm 2023 với tổng mức chi phí 123 tỷ đồng. Do những trang trí, thiết kế của điện hết sức tỉ mỉ, độc đáo, vì vậy quá trình trùng tu đòi hỏi phải hết sức thận trọng, kỳ công.